Van antipasti tot dolce: de Italiaanse maaltijd.

Laten we eerlijk zijn: wij Nederlanders houden ervan om flink op te scheppen. Pasta als complete maaltijd, liefst zo veel mogelijk en liefst zo snel mogelijk. Pasta bolognese of een carbonara als avondeten. Lekker makkelijk. Lekker veel. Maar in Italië werkt het anders. Daar is pasta niet de ster van de show, maar slechts één stukje van een zorgvuldig opgebouwd geheel. Geen overvolle borden, geen haast, maar een ritme dat draait om balans, smaak en vooral genieten. Een Italiaanse maaltijd volgt een vaste structuur: antipasti, primo, secondo, dolce. En als je het goed aanpakt, snap je waarom dit ritueel heilig is — vooral hier aan de kust van Ligurië, waar eenvoud en kwaliteit samenkomen op elk bord.

Antipasti – het begin van het verhaal.

Antipasti zijn geen voorgerechten zoals wij ze kennen. Geen carpaccio met rucola-bom of bruschetta die je al vult voordat je goed en wel zit. Nee, antipasti zijn een soort opmaat. Kleine smaakexplosies die je eetlust aanwakkeren, maar niet verzadigen. Een paar olijven. Wat dun gesneden prosciutto. Misschien ansjovis met citroen of een salade van octopus — vooral hier in Ventimiglia is de zee nooit ver weg van je bord. Het draait om verleiding, niet om vulling. De bedoeling is simpel: je smaakpapillen wakker maken en de toon zetten voor wat nog komt.

Primo – de warme hartslag van de maaltijd.

De primo is het eerste warme gerecht. Vaak is dat pasta, maar net zo goed risotto of gnocchi. Het wordt geserveerd in een kleinere portie dan wij gewend zijn, en dat is precies de bedoeling. Dit is geen alles-of-niets-moment. Het is een tussenstop. Denk aan verse trofie met pesto, huisgemaakte tagliatelle met ragù, of saffraanrisotto met zeevruchten. Comfortfood, maar gecontroleerd. Je eet om te proeven, niet om vol te raken. Italianen nemen hun tijd. En dat voel je. De maaltijd is geen race, maar een reis. En elk gerecht heeft een rol.

Secondo – het culinaire hoogtepunt.

Dan volgt het hoofdgerecht: vis of vlees, puur bereid en zonder overbodige opsmuk. In Ligurië betekent dat vaak gegrilde branzino, gevulde inktvis of — wat meer landinwaarts — konijn met kruiden. En nee, daar komt geen berg aardappels of saus bij. Groenten worden apart geserveerd als contorno: een paar gegrilde courgettes, artisjokken met citroen, misschien een tomatensalade. De secondo laat zien waar de chef in uitblinkt. Het is geen bord vol, maar een bord met focus. Hier draait alles om kwaliteit, herkomst en traditie. En ja, soms ligt er “gewoon” een vis op je bord. Zonder poespas. Zonder bijgerechten. En dat is precies de bedoeling.

Dolce – het zachte slotakkoord.

Na al die hartige lagen komt in de Italiaanse maaltijd de zoete afsluiter. Italianen houden van dessert, maar overdrijven zelden. Een tiramisu, een panna cotta, een bolletje ambachtelijk ijs of simpelweg vers fruit. Het draait niet om de hoeveelheid suiker, maar om het moment. Want tegen die tijd is het diner overgegaan in iets anders: een gesprek, een rustpunt, een excuus om nog even te blijven zitten. Misschien drink je een espresso (ja, ook na 15:00 uur — Italianen zijn relaxter dan je denkt), of een limoncello. Of allebei. Want waarom niet?

De Italiaanse maaltijd op zondag.

Zondag is in Italië geen gewone dag. De lunch is dan een evenement. De tafel is lang, de gangen zijn talrijk, en de wijn is altijd binnen handbereik. Nonna kookt een Italiaanse maaltijd alsof ze een leger voedt. En jij? Jij komt hongerig en blijft tot de zon ondergaat. Er wordt gelachen, geschreeuwd, geproost en nóg een keer opgeschept. Niet omdat het moet, maar omdat het hoort.

Eten zonder haast.

Misschien wel het meest fascinerende aan Italiaans tafelen is de traagheid ervan. Er wordt zelden gesnackt. Er wordt nauwelijks gegeten onderweg. Alles gebeurt aan tafel. Zelfs de simpelste maaltijd — een caprese, een bordje pasta, wat brood — krijgt een moment. Geen multitasken. Geen eten achter je laptop. Gewoon even… zijn.

Tafelen in Ligurië.

Dus als je in Ligurië bent, en je schuift aan bij een lokale trattoria — bestel dan niet alleen “even snel een pasta”. Stel je Italiaanse maaltijd samen. Vraag naar de vangst van de dag. Proef alles. Neem de tijd. En laat je leiden door het ritme van de Italiaanse tafel. Want eten in Italië is nooit zomaar eten. Het is cultuur, familie, traditie — en vooral: genieten.

♥︎ Onze tips: de 11 lekkerste restaurants in Ventimiglia.